Αποστασία στη Σπάρτη
Μετά την εξαφάνιση
του από τους Θούριους, ο Αλκιβιάδης ήρθε σε επαφή με τους Σπαρτιάτες για να του
δώσουν άσυλο ενώ αυτός σε αντάλλαγμα τους υποσχέθηκε ότι θα τους βοηθούσε.
Έτσι στην συζήτηση
που πρόεκυψε για το ποιες κινήσεις έπρεπε να κάνει η Σπάρτη και αν θα έπρεπε να
στείλουν στρατό.. εξήγησε τους κινδύνους της Αθηναϊκής φιλοδοξίας στους Εφόρους
της Σπάρτης πληροφορώντας τους ότι οι Αθηναίοι ήλπιζαν να καταλάβουν τη
Σικελία, την Καρχηδόνα και ίσως ολόκληρη την Ιταλία... και τους συμβούλεψε σε πρώτη φάση να στείλουν τον στρατηγό Γύλιππο να
βοηθήσει τους Συρακουσίους...και το αποτέλεσμα ήταν να πάθουν πανωλεθρία οι Αθηναίοι...
Πολλοι ιστορικοι πιστεύουν
ότι ο Αλκιβιάδης υπερέβαλε στα σχέδια των Αθηναίων για να πείσει τους Σπαρτιάτες
ότι μπορούσαν να κερδίσουν και μόνο από τη βοήθεια του. Ετσι γι ακόμη μια φορά επιβεβαιώνει ότι ο Αλκιβιάδης δεν είχε
αποκτήσει ακόμα τη «θρυλική» φήμη του, και ίσως οι Σπαρτιάτες τον έβλεπαν ως «νικημένο και κυνηγημένο άνθρωπο», οι
πολιτικές του οποίου «παράγουν στρατιωτικές αποτυχίες» και φέρνουν «μη
αποφασιστικό αποτέλεσμα». Αλλά ακριβώς εδώ εκτιμάμε και αντιλαμβανόμαστε ένα
από τα μεγαλύτερα ταλέντα του Αλκιβιάδη, την θρυλική ρητορική του.
Και ενώ η Σικελική εκστρατεία
γίνονταν πιο απελπισμένη από μέρα σε μέρα για τους Αθηναίους..ο Αλκιβιάδης
συμβούλεψε τους Σπαρτιάτες να χτισθούν μόνιμο φρούριο στην Δεκελια 10 μίλια (16
χιλιόμετρα) από την Αθήνα και μέσα στη θέα της πόλης ώστε να μην μπορεί
να ανεφοδιάζεται η Αθήνα από την Εύβοια. Αυτό ήταν μέρος του σχεδίου του Αλκιβιάδη για να
ξαναρχίσει τον πόλεμο με την Αθήνα στην Αττική.
Λογω της κατάστασης στην Αθήνα, τα μέλη της Δηλιακής Συμμαχίας άρχισαν να σκέφτονται για εξέγερση. Τότε ήρθε η τελική ήττα στην Σικελία.
Εκμεταλλευόμενος αύτη την κατάσταση ο Αλκιβιαδης σάλπαρε στην Ιωνία με Σπαρτιατικό στόλο και κατάφερε να πείσει τις Ιωνικές πόλεις να αρχίσουν εξέγερση. Του ανατέθηκε η στρατιά της Μικράς Ασίας και ο Αλκιβιάδης απελευθέρωσε εκεί τις ελληνικές πόλεις από τους Πέρσες.
Τισσαφερνης - Μικρα Ασια
Παρά τις πολύτιμες
συμβουλές που έδωσε στους Σπαρτιάτες ο Αλκιβιάδης δεν μπόρεσε να μείνει για
πολύ. Σαγήνευσε τη Τιμαία σύζυγο του Σπαρτιάτη βασιλιά Άγη Β’ με την
οποία μάλιστα απέκτησε και έναν γιο τον Λεωτυχίδας,. Η
επιρροή του Αλκιβιάδη μειώθηκε περαιτέρω μετά την αποχώρηση του Ένδιου, ενός Εφόρου με τον οποίο είχε καλές σχέσεις.
Το 412 π.Χ αναγκάστηκε να καταφύγει στην αυλή του Τισσαφέρνη (όπου έδειξε εκπληκτική προσαρμογή στα ήθη και στις συνήθειες των Περσών) εξαιτίας της ξαφνικής συμμαχίας των Σπαρτιατών με τους Πέρσες κατά της Αθήνας και κυρίως εξαιτίας της εντολής του Βασιλια Αγη σε εναν Σπαρτιάτη Ναύαρχο όπου διέταζε τον θάνατο του.
Με την άφιξη του στην Περσική αυλή, ο Αλκιβιάδης κέρδισε την εμπιστοσύνη του πανίσχυρου σατράπη και έκανε αρκετές πολιτικές προτάσεις, οι οποίες έλαβαν καλής υποδοχής.
Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, ο Αλκιβιάδης αμέσως άρχισε να κάνει ότι μπορεί συμπράττοντας με τον Τισσαφέρνη ώστε να τραυματίσει το Πελοποννησιακό πόλεμο.
Προέτρεψε τον σατράπη να μειώσει τις πληρωμές που έκανε στους Σπαρτιάτες. Μετά, ο Αλκιβιάδης συμβούλευσε τον Τισσαφέρνη να δωροδοκήσει τους Στρατηγούς των πόλεων για να κερδίσει πολύτιμες πληροφορίες για τις δραστηριότητες τους καθώς και να μην επιτρέψει στον Περσικό στόλο να συγκρουστεί με τον Αθηναϊκό ή Σπαρτιατικο, καθώς ο συνεχής πόλεμος θα προκαλούσε εξάντληση στις συμμαχίες αυτές και κατ’ επέκταση η κατάκτηση θα ηταν πιο εύκολη μετά.
Ο Θουκυδίδης μας λέει ότι ο αληθινός στόχος ήταν να χρησιμοποιήσει την υποτιθέμενη επιρροή του με τους Πέρσες για να πραγματοποιηθεί η αποκατάσταση του στην Αθήνα.
Από εκεί ο
Αλκιβιάδης άρχισε τις προσπάθειες επανασύνδεσής του με την Αθήνα.
Προσεγγίζοντας τους ολιγαρχικούς της Αθήνας τους έπεισε ότι ο Τισσαφέρνης θα
τους βοηθούσε οικονομικά να πάρουν την εξουσία. Τελικά οι ολιγαρχικοί επικράτησαν
το 412 π.X. χωρίς τη βοήθεια του σατράπη, πράγμα
που τους έκανε να μη θέλουν να καλέσουν τον Αλκιβιάδη πίσω στην Αθήνα.
Ανάκληση & Στρατηγός
Τότε αυτός
στράφηκε προς την παράταξη των δημοκρατικών και ο Θρασύβουλος έπεισε τα Αθηναϊκά
σώματα να ψηφίσουν την ανάκληση του Αλκιβιάδη, - μια πολιτική που υποστήριξε
πριν το πραξικόπημα. Τότε έπλευσε να ξαναβρεί τον Αλκιβιάδη και να επιστρέψει
μαζί του στη Σάμο κάνοντας τον Στρατηγό των ναυτικών τους
δυνάμεων. Ο στόχος ήταν να κερδίσει την Περσική υποστήριξη, καθώς συνέχιζαν να
πιστεύουν ότι ο Αλκιβιάδης είχε μεγάλη επιρροή με τον Τισσαφέρνη.
Ο Αλκιβιάδης, μαζί με τον Θρασύβουλο, ηρέμησαν τους ανθρώπους και τους έδειξαν την τρέλα αυτής της πρότασης, η οποία θα πυροδοτούσε εμφύλιο πόλεμο και θα οδηγούσε στην ήττα της Αθήνας.
Ναυμαχίες της Αβύδου και της Κυζίκου
Παρ’ολο που η ανάκληση του Αλκιβιάδη στην Αθήνα είχε γίνει το 411π.Χ. απο τον Κριτία (φίλο και σύμμαχο) ο Αλκιβιάδης δεν γύρισε καθώς ήθελε να γυρίσει με δόξα..
Έτσι θα παίξει ρόλο σημαντικό στη ναυμαχία της Αβύδου. Ο Αλκιβιάδης έμεινε πίσω στη Σάμο με μια μικρή δύναμη καθώς ο Θρασύβουλος και Θράσυλλος οδήγησαν το μεγαλύτερο μέρος του στόλου στον Ελλήσποντο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Αλκιβιάδης κατάφερε να λάβει ένα μεγάλο ποσό από την Καρία και άλλες γειτονικές περιοχές, με το οποίο μπορούσε να πληρώσει τους κωπηλάτες και να κερδίσει την εύνοια τους. Μετά τη νίκη των Αθηναίων στη ναυμαχία στο Κυνός Σήμα, και οι δύο στόλοι κάλεσαν όλα τους πλοία από το Αιγαίο για να ενωθούν πριν την επόμενη αποφασιστική μάχη.
Καθώς ο Αλκιβιάδης ήταν καθ' οδόν, οι δύο στόλοι συγκρούστηκαν στην Άβυδο, όπου οι Πελοποννήσιοι έστησαν την κύρια ναυτική τους βάση. Η μάχη διήρκεσε για πολύ ώρα, αλλά οι Αθηναίοι πήραν το πλεονέκτημα όταν ο Αλκιβιάδης σάλπαρε στον Ελλήσποντο με 18 τριήρεις. Ο Πέρσης σατράπης Φαρνάβαζος, ο οποίος αντικατέστησε τον Τισσαφέρνη ως χορηγό του Πελοποννησιακού στόλου, κινήθηκε με τον στρατό του στην ακτή για να υπερασπιστεί τα πλοία και τους ναύτες, οι οποίοι αγκυροβόλησαν τα πλοία τους. Μόνο η υποστήριξη του Περσικού στρατού και η νύχτα έσωσαν τον Πελοποννησιακό στόλο από την απόλυτη καταστροφή.
Λίγο μετά τη μάχη, ο Τισσαφέρνης έφθασε στον Ελλήσποντο και ο Αλκιβιάδης άφησε τον στόλο στη Σηστό για να τον συναντήσει, φέρνοντας δώρα και ελπίζοντας και πάλι να δοκιμάσει να κερδίσει την επιρροή του. Προφανώς, ο Αλκιβιάδης παρεξήγησε τις προθέσεις του σατράπη, και συνελήφθη ωστοσο σε ένα μήνα κατάφερε να αποδράσει και να επανακτήσει τη διοίκηση.
Μετά από αρκετούς μήνες την άνοιξη του 410 π.Χ , έγινε η επομένη σημαντική ναυμαχία στην Κύζικο. Ο Αλκιβιάδης μετέφερε τον μικρό του στόλο από τη Σηστό στην Καρδία για να προστατεύσει τον στόλο του από τον αναδημιουργημένο Πελοποννησιακό στόλο, αλλά μόλις ο Αθηναϊκός στόλος ενώθηκε εκεί, οι διοικητές του κίνησαν για την Κύζικο.
Χάρη στην καταιγίδα και το σκοτάδι, οι Αθηναίοι έφθασαν κοντά χωρίς να τους πάρουν είδηση οι Πελοποννήσιοι. Εκεί οι Αθηναίοι επινόησαν μια πλοκή για να οδηγήσουν τον εχθρό σε μάχη. Σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη, ο Αλκιβιάδης προχώρησε με μια μικρή μοίρα, για να δελεάσει τους Σπαρτιάτες σε μάχη, και, καθώς ο Μίνδαρος οδήγησε τους Σπαρτιάτες σε μάχη, οι μοίρες του Θρασύβουλου και του Θηραμένη ήρθαν για να βοηθήσουν τον Αλκιβιάδη, και έκοψαν τον δρόμο υποχώρησης των Σπαρτιατών.
Ο Σπαρτιατικός στόλος υπέστη απώλειες στη μάχη. Τα στρατιωτικά σώματα του Αλκιβιάδη αποβιβάστηκαν και προσπάθησαν να σπρώξουν τα Σπαρτιατικά πλοία πίσω στη θάλασσα. Οι Πελοποννήσιοι αγωνίστηκαν για να αποτρέψουν τα πλοία τους να απομακρυνθούν, και τα στρατεύματα του Φαρνάβαζου ήρθαν για να τους βοηθήσουν.
Ο Θρασύβουλος αποβίβασε το στράτευμα του για να βοηθήσει τον Αλκιβιάδη, και εν τω μεταξύ διέταξε τον Θηραμένη να ενωθεί με τον Αθηναϊκό στρατό, ο οποίος βρισκόταν σε κοντινή απόσταση, και να τους φέρει να ενισχύσουν τους ναύτες στην παραλία.
Οι Σπαρτιάτες και οι Πέρσες, συγκλονισμένοι από την άφιξη μεγάλων δυνάμεων από διάφορες κατευθύνσεις, νικήθηκαν και υποχώρησαν, και οι Αθηναίοι κατέστρεψαν όλα τα Σπαρτιατικά πλοία.
Μια επιστολή που στάλθηκε στη Σπάρτη από τον Ιπποκράτη, αντιναύαρχο υπό τον Μίνδαρο, κλάπηκε και οδηγήθηκε στην Αθήνα - έγραφε τα παρακάτω:
«Τα πλοία είναι χαμένα. Ο Μίνδαρος νεκρός. Οι άνδρες πεθαίνουν από πείνα. Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε».
Λίγο αργότερα, η Σπάρτη πρότεινε ειρήνη, αλλά οι Αθηναίοι αρνήθηκαν.
Μετέπειτα στρατιωτικές επιτυχίες
Στην συνέχεια ταξίδεψε στη Θρακική Χερσόνησο και επιτέθηκε στη Σηλυβρία. Μαζί με ένα προ-αθηναϊκό κόμμα μέσα στην πόλη, πρόσφερε στους Σηλυβριανούς λογικούς όρους και επέβαλε αυστηρή επίβλεψη της τήρησης των όρων. Δεν προκάλεσε ζημιά στην πόλη, αλλά έλαβε μόνο ένα χρηματικό ποσό, όρισε μια φρουρά και έφυγε.
Από εκεί ο Αλκιβιάδης, μαζί με τον Θηραμένη και τον Θράσυλλο, κινήθηκε για να πολιορκήσει το Βυζάντιο. Ένα ποσοστό των κατοίκων της πόλης, με πεσμένο το ηθικό και πεινασμένοι, αποφάσισαν να παραδώσουν την πόλη στον Αλκιβιάδη με τους ίδιους όρους όπως οι Σηλυβριανοί.
Μια νύχτα, όπως συμφωνήθηκε, οι υπερασπιστές άφησαν τις θέσεις τους, και οι Αθηναίοι επιτέθηκαν στην Πελοποννησιακή φρουρά στην πόλη και στα πλοία τους στο λιμάνι. Το ποσοστό των κατοίκων που έμειναν μαζί με τους Πελοποννήσιους πολέμησαν τόσο βάναυσα, που ο Αλκιβιάδης ανακοίνωσε στη μέση της μάχης ότι εγγυάται την ασφάλεια τους και έπεισε τους υπόλοιπους πολίτες να στραφούν κατά της Πελοποννησιακής φρουράς, η οποία καταστράφηκε ολοσχερώς.
Το 407π.Χ.
μετά 8ετη απουσία, γύρισε θριαμβευτής
και με δόξα - όπως ήθελε άλλωστε - στην
Αθήνα, όπου του δόθηκε πίσω η περιουσία του και μάλιστα διορίσθηκε ως ανώτατος διοικητή ξηράς και θάλασσας (Στρατηγός Αυτοκράτορας).
Ο Αλκιβιάδης υπήρξε ο μόνος αυτοκράτορας που αναγορεύτηκε στην Ελλάδα...
Τέλος Δευτέρου Μέρους
Πηγες:
1. 1 Πλούταρχος, Αλκιβιάδης Η΄.
2. 2 Θουκυδίδης Ε, 43, 76˙ Πλούταρχος, Αλκιβιάδης ΙΔ. ΙΕ.
3. 3 Ένα από τα περίφημα συμπόσια που έλαβε ο Αλκιβιάδης ήτο και αυτό που περιγράφει Πλάτων στο έργο με τον ομώνυμο τίτλο («Συμπόσιο»).
4. 4 Θουκυδίδης, Η, 14.
5. 5 Αλέξανδρος Ρ. Ραγκαβής: «Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας», Τόμος Α΄, («Αλκιβιάδης»).
6. 6 Πλούταρχος, Αλκιβιάδης. - Nep. Alc. – Θουκυδίδης Ε, 43 56. ΣΤ, 6, 27. 28. Ζ, 18. Η, 14. 45. 57. – Ξενοφώντος Ελληνικά Α΄ 1, 11. 5, 14.
7. 7 Είναι ν’ απορή κανείς πού βρέθηκαν τόσο μίσος και τόση βαρβαρότητα εκ μέρους του Λυσάνδρου!..
8. 8 Η Βιθυνία είναι χώρα της Μ. Ασίας, εις τα ΒΔ της χερσονήσου, μεταξύ Ευξείνου Πόντου, Παφλαγονίας και Φρυγίας. Έλαβε το όνομά της από το θρακικόν έθνος των Θυνών ή Βιθυνών, το οποίον μετά τα Τρωϊκά εγκατεστάθη εκεί.
9. 9 Οι Τριάκοντα Τύραννοι των Αθηνών εκράτησαν την αρχήν επί 8 μήνες. Σκληρότερο εξ αυτών ήσαν οι Κριτίας, Χαρικλής, Θέογνις και Πείσων, ενώ μεριοπαθέστερος ήτο ο Θηραμένης, τον οποίον οι συνάδελφοί του κατεδίκασαν να πιη το κώνειον!..
10. 10 Σκυτάλη· έτσι ελέγοντο οι επίσημες διαταγές διότι εχρησιμοποιείτο κυλινδρική ράβδος δια την κρυπτογραφικήν αλληλογραφίαν μεταξύ των Εφόρων της Σπάρτης και των εν εκστρατεία βασιλέων ή στρατηγών.
11. 11 Ίδε βιβλίον Άγγελου Παν. Σακκέτου: «Οι Άγνωστες Ελληνίδες της Αρχαιότητος», από τις Εκδόσεις «Θέογνις» και δη το άρθρον δια την εταίραν Τιμάνδραν.
12. 12 Πλούταρχος, Αλκιβιάδης 37 – 39.
13. 13 Πλούταρχος, Αλκιβιάδης 39.
14. 14 Πώς είναι δυνατόν να χαρακτηρίζεται θηλυπρεπή ο Αλκιβιάδης όταν, όπως λέει η λαϊκή παροιμία, «δεν είχε αφήσει θηλυκή γάτα» και κατά το τέλος της ζωής του συζούσε με δύο Εταίρες; (Ίδε υπ’ αρ. 11 υποσημείωσίν μας).
2. 2 Θουκυδίδης Ε, 43, 76˙ Πλούταρχος, Αλκιβιάδης ΙΔ. ΙΕ.
3. 3 Ένα από τα περίφημα συμπόσια που έλαβε ο Αλκιβιάδης ήτο και αυτό που περιγράφει Πλάτων στο έργο με τον ομώνυμο τίτλο («Συμπόσιο»).
4. 4 Θουκυδίδης, Η, 14.
5. 5 Αλέξανδρος Ρ. Ραγκαβής: «Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας», Τόμος Α΄, («Αλκιβιάδης»).
6. 6 Πλούταρχος, Αλκιβιάδης. - Nep. Alc. – Θουκυδίδης Ε, 43 56. ΣΤ, 6, 27. 28. Ζ, 18. Η, 14. 45. 57. – Ξενοφώντος Ελληνικά Α΄ 1, 11. 5, 14.
7. 7 Είναι ν’ απορή κανείς πού βρέθηκαν τόσο μίσος και τόση βαρβαρότητα εκ μέρους του Λυσάνδρου!..
8. 8 Η Βιθυνία είναι χώρα της Μ. Ασίας, εις τα ΒΔ της χερσονήσου, μεταξύ Ευξείνου Πόντου, Παφλαγονίας και Φρυγίας. Έλαβε το όνομά της από το θρακικόν έθνος των Θυνών ή Βιθυνών, το οποίον μετά τα Τρωϊκά εγκατεστάθη εκεί.
9. 9 Οι Τριάκοντα Τύραννοι των Αθηνών εκράτησαν την αρχήν επί 8 μήνες. Σκληρότερο εξ αυτών ήσαν οι Κριτίας, Χαρικλής, Θέογνις και Πείσων, ενώ μεριοπαθέστερος ήτο ο Θηραμένης, τον οποίον οι συνάδελφοί του κατεδίκασαν να πιη το κώνειον!..
10. 10 Σκυτάλη· έτσι ελέγοντο οι επίσημες διαταγές διότι εχρησιμοποιείτο κυλινδρική ράβδος δια την κρυπτογραφικήν αλληλογραφίαν μεταξύ των Εφόρων της Σπάρτης και των εν εκστρατεία βασιλέων ή στρατηγών.
11. 11 Ίδε βιβλίον Άγγελου Παν. Σακκέτου: «Οι Άγνωστες Ελληνίδες της Αρχαιότητος», από τις Εκδόσεις «Θέογνις» και δη το άρθρον δια την εταίραν Τιμάνδραν.
12. 12 Πλούταρχος, Αλκιβιάδης 37 – 39.
13. 13 Πλούταρχος, Αλκιβιάδης 39.
14. 14 Πώς είναι δυνατόν να χαρακτηρίζεται θηλυπρεπή ο Αλκιβιάδης όταν, όπως λέει η λαϊκή παροιμία, «δεν είχε αφήσει θηλυκή γάτα» και κατά το τέλος της ζωής του συζούσε με δύο Εταίρες; (Ίδε υπ’ αρ. 11 υποσημείωσίν μας).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου